Μεθοδολογία Έρευνας στις Μεταφραστικές Σπουδές
Το μάθημα εξετάζει τη μεθοδολογία της έρευνας στις μεταφραστικές σπουδές. Εστιάζει σε είδη έρευνας (σύγκριση πρωτότυπου και μεταφρασμένου λόγου: παράλληλου ή συγκρίσιμου, ποιοτικές/ποσοτικές προσεγγίσεις), στα είδη και τη χρησιμότητα των θεωρητικών πλαισίων, στη δημιουργία των αρχικών υποθέσεων μέχρι την επαλήθευσή τους ή την διάψευσή τους, στη σχέση μεταξύ μεταβλητών του μεταφραστικού περιβάλλοντος (πώς μπορούν κάποιες μεταβλητές να επηρεάζουν το μεταφραστικό αποτέλεσμα αλλά και το ερευνητικό), στη συλλογή και ανάλυση δεδομένων (αντιπροσωπευτικότητα, τυχαία δειγματοληψία, κατηγοριοποίηση ευρημάτων και άντληση συμπερασμάτων).
Εστιάζει επίσης στη συγγραφή ερευνητικής εργασίας και την προφορική παρουσίασή της (δόμηση, συμβάσεις συγγραφής κτλ.), στην αυτο-/αξιολόγηση της έρευνας βάσει κριτηρίων που εξασφαλίζουν αξιοπιστία και κατάλληλο ακαδημαϊκό ύφος, και στην παρουσίαση των τυχόν αδύναμων σημείων της έρευνας. Η αξιολόγηση γίνεται με (α) συγγραφή και παρουσίαση ερευνητικής εργασίας και (β) ενδιάμεσες επιμέρους εργασίες οι οποίες βοηθούν το τελικό εγχείρημα. Οι φοιτητές/τριες χρειάζεται να συμβουλεύονται ερευνητικές πηγές ευρέως, προκειμένου να επιλέξουν το ερευνητικό τους σχέδιο, να παρουσιάσουν κριτικά τη σχετική βιβλιογραφία, να υποστηρίξουν τον ερευνητικό σχεδιασμό που θα προτείνουν και την άντληση συμπερασμάτων από την επεξεργασία των δεδομένων. Η παρουσίαση της ερευνητικής εργασίας ενδέχεται να γίνει ενώπιον κοινού ευρύτερου της μεταπτυχιακής ομάδας, την οποίαν οι φοιτητές /τριες οφείλουν να παρακολουθήσουν και να συνεισφέρουν δημιουργικά την κριτική τους οπτική.
Διδάσκουσα: Δρ. Μαρία Σιδηροπούλου
Zητήματα Κειμενικής Ανάλυσης
Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η ανάδειξη πτυχών της οργάνωσης του κειμένου με αφετηρία διάφορες κειμενικές θεωρίες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους τρόπους ερμηνείας, κατάκτησης και διδασκαλίας του κειμένου, ενώ γίνεται αναφορά σε ένα ευρύ φάσμα θεωριών και προτύπων ανάλυσης των κειμένων σε σχέση με ποικίλα κειμενικά είδη, αφηγηματικά και μη αφηγηματικά (επιχειρηματολογικά, διαδικαστικά, παραινετικά κ.λ.π.) με στόχο να μελετηθούν οι κειμενικές συμβάσεις και ενδείξεις.
Στα ζητήματα κειμενικής ανάλυσης θίγονται η σχέση κειμένου και περικειμένου, η συνοχή και συνεκτικότητα του κειμένου, οι επαγωγικές, ρητορικές κ.ά. σχέσεις, η λειτουργία των δεικτών λόγου, η σχέση προτασιακών και κειμενικών δομών, οι έννοιες της λογοτεχνικότητας και αφηγηματικότητας. Σταθερή παράμετρος του μαθήματος είναι η σύνδεση θεωριών και προτύπων ανάλυσης με την αναλυτική πράξη, ενώ παρουσιάζονται με εισαγωγικό τρόπο σύγχρονες προσεγγίσεις όπως η χρήση σωμάτων κειμένων, η Κριτική Ανάλυση Λόγου κ.ά. Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με παρουσιάσεις στην τάξη και τελική εργασία.
Διδάσκων: Δρ. Διονύσης Γούτσος
ή
Πραγματολογία
Το μάθημα ασχολείται με τη χρήση της γλώσσας σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνία και με τους τρόπους με τους οποίους οι επικοινωνιακές προθέσεις του χρήστη της γλώσσας και το περικείμενο διεπιδρούν για την παραγωγή σημασίας. Μετά από μια σύντομη περιγραφή στις βασικές έννοιες της πραγματολογίας, το μάθημα επικεντρώνεται στη σε βάθος μελέτη (α) της επικοινωνιακής δυναμικής των γλωσσικών πράξεων και στις διαφοροποιήσεις που οι γλωσσικές πράξεις παρουσιάζουν στις διαφορετικές γλωσσικές κοινότητες, (β) του φαινομένου της γλωσσικής ευγένειας/αγένειας. (Ο τρόπος εξέτασης θα ανακοινωθεί προσεχώς)
Διδάσκουσα: Δρ. Σπυριδούλα Μπέλλα
Οι ελληνικές και αγγλικές διαδρομές της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας κατά τον 20ο αιώνα
Το μάθημα πραγματεύεται την παρουσίαση και τις μεταφράσεις έργων της κλασσικής ρωσικής λογοτεχνίας, όπως ο Ευγένιος Ονέγκιν του Πούσκιν και ο Ήρωας του καιρού μας του Λέρμοντοφ, στο ελληνικό και αγγλόφωνο περιβάλλον. Ως ιδιάζουσα περίπτωση διαμεσολάβησης μεταξύ κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας και αγγλόφωνου εξεταστικού κοινού εξετάζεται η μεταφραστική Συμβολή του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ. (Ο τρόπος εξέτασης θα ανακοινωθεί προσεχώς)
Διδάσκουσα: Δρ. Όλγα Αλεξανδροπούλου
Θέματα Κοινωνιογλωσσολογίας
Το μάθημα έχει σκοπό να εμβαθύνει τον προβληματισμό σε θέματα κοινωνιογλωσσολογίας και γραμματισμού, που αποτελούν κομβικά σημεία στη θεωρία και την πράξη του κλάδου, ενώ θα δοθεί έμφαση σε μεθοδολογικά ζητήματα που προκύπτουν από την ερευνητική πρακτική. Μέσα από συζήτηση συγκεκριμένων κοινωνιογλωσσικών οπτικών και πρακτικών διαπραγμάτευσης του νοήματος, το μάθημα εστιάζει στην περιγραφή και αναγνώριση συμβάντων γραμματισμού, σε συγκεκριμένο τρόπο και χρόνο, στη δημόσια και ιδιωτική σφαίρα, στην κοινωνία και στην κοινωνία των πολιτών.
Το μάθημα είναι ενταγμένο στο πεδίο των Νέων Σπουδών Γραμματισμού, αξιοποιεί τη Συστημική Λειτουργική Γραμματική, προσεγγίσεις της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου και εννοιολογήσεις της Κριτικής Θεωρίας προκειμένου να οργανωθεί μια ερμηνευτική στρατηγική της γλωσσικής χρήσης μέσω των κοινωνικών δομών (η κοινωνική στροφή στη μελέτη της επικοινωνίας) καθώς και των προσδιορισμών που αποδίδονται στα υποκείμενα σε σχέση με τα επίπεδα γραμματισμού και τις γλωσσικές πολιτικές. Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με παρουσιάσεις στην τάξη και τελική εργασία.
Διδάσκων: Δρ. Ευάγγελος Ιντζίδης
Πρακτική Άσκηση (Αγγλικής)
Σε αυτό το μάθημα, οι φοιτητές/τριες καλούνται να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η μεταφραστική πρακτική, ιδιαίτερα όταν οι μεταφραστές διαθέτουν διαπολιτισμική επίγνωση της διαφοράς των γλωσσών και πολιτισμών που έρχονται σε επαφή μέσω της μετάφρασης. Έμφαση δίνεται επίσης στην αναζήτηση πηγών για την αποσαφήνιση εννοιών και στο όλο εκδοτικό εγχείρημα μιας μεταφραστικής εργασίας.
Σε συνδυασμό με τη μεταφραστική πρακτική, στο μάθημα συνεισφέρουν εξωτερικοί (και εσωτερικοί) συνεργάτες προσφέροντας μια σειρά σεμιναρίων που διευρύνει τη μεταφραστική οπτική και αντίληψη του ρόλου του μεταφραστή, σε διαφορετικά είδη λόγου από αυτό στο οποίο διενεργείται η κύρια πρακτική άσκηση του μαθήματος.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές έχουν την ευκαιρία να εκτεθούν σε Μεταφραστικές Τεχνολογίες, με εστίαση στο υπολογιστικό νέφος ως μέσο παροχής και χρήσης, σε ειδικότερα θέματα ερευνητικής δραστηριότητας ενόψει του επικείμενου (τρίτου) εξαμήνου εκπόνησης της διπλωματικής εργασίας, υπολογιστικές εφαρμογές και σώματα κειμένων που σχετίζονται με την μετάφραση, κτλ.
Διδάσκουσα (και συντονίστρια): Δρ. Μαρία Σιδηροπούλου
Πρακτική Άσκηση (Ρωσικής)
Στο μάθημα γίνεται εφαρμογή θεωρητικών οπτικών της μεταφρασεολογίας, στις οποίες εκτέθηκαν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες στο πρώτο εξάμηνο των σπουδών τους, στη μεταφραστική πρακτική από ή προς τη ρωσική γλώσσα. Μέσα από κείμενα διαφόρων ειδών λόγου, αναδεικνύεται ο χειρισμός της πληροφοριακής, εκφραστικής, καθοδηγητικής λειτουργίας του λόγου κατά την διαπολιτισμική μεταφορά κι επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι η μετάφραση απαιτεί γνώσεις και δεξιότητες που υπερβαίνουν τις γλωσσικές.
Οι συμμετέχοντες αναλύουν πρωτότυπα κείμενα και μεθοδεύουν τη μεταφορά τους στη γλώσσα υποδοχής, συνυπολογίζοντας πολιτισμικές και κειμενικές συμβάσεις, γλωσσικές και ιδεολογικές προσεγγίσεις που υιοθετεί ο πολιτισμός υποδοχής και ενδεχομένως ηθικές παραμέτρους που εμπλέκονται στον χειρισμό των θεματικών του μηνύματος. Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με εβδομαδιαία παραδοτέα, αναλύσεις και παρουσιάσεις, καθώς και τελική εργασία.
Διδάσκουσες: Δρ. Έλενα Σαρτόρι και Δρ. Τατιάνα Μπορίσοβα