ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ
Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) «Αγγλική Γλώσσα, Γλωσσολογία και Μετάφραση» του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, σε συνεργασία με το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Μετάφραση: Ελληνική, Αγγλική, Ρωσική», εγκαινιάζει τη σειρά διαλέξεων «Σεμινάρια του ΠΜΣ/ΔΠΜΣ» σχετικά με θεματικές που αφορούν τη γλώσσα, τη γλωσσολογία και τη μετάφραση. Τα «Σεμινάρια του ΠΜΣ/ΔΠΜΣ» πραγματοποιούνται με την ευθύνη της Συντονιστικής Επιτροπής του ΠΜΣ και της Επιτροπής Προγράμματος Σπουδών του ΔΠΜΣ.
Επιμέλεια και οργάνωση: Άννα Πιατά και Βασιλική Γκέκα
Οι διαλέξεις που έχουν προγραμματιστεί, μέχρι στιγμής, για το εαρινό εξάμηνο 2024-2025 είναι οι εξής:
1. Πέμπτη, 6 Μαρτίου 2025, 11 πμ-12 μμ
“Η μετάφραση ως τέχνη και ως τεχνική: Με αφορμή ένα άρθρο του Roman Jakobson”
Prof. Fatima Eloeva (Vilnius University)
Διοργανώτρια: Καθ. Τατιάνα Μπορίσοβα
Χώρος Διεξαγωγής: Αμφιθέατρο της Bιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής
Περίληψη
Η διάλεξη στοχεύει να δώσει στους φοιτητές τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με το μνημειώδες άρθρο του Roman Jakobson «Δύο είδη αφασικών διαταραχών και οι δύο πόλοι της γλώσσας» (1956). Κατά τη διάρκεια της διάλεξης και της εργασίας με τους φοιτητές, θα παρουσιαστεί η ιδιαιτερότητα της ερμηνευτικής προσέγγισης στην ανάλυση επιστημονικού και λογοτεχνικού κειμένου και η σύνδεσή της με τη θεωρία της μετάφρασης. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εξετάσουν πώς η ερμηνευτική ανάλυση επηρεάζει τη μεταφραστική διαδικασία και πώς οι νοητικές και δομικές σχέσεις στο πρωτότυπο κείμενο μεταφέρονται στη γλώσσα-στόχο.
Το άρθρο του Jakobson έχει θεμελιώδη σημασία, καθώς προέβλεψε και διατύπωσε με εξαιρετική ακρίβεια βασικές αρχές της σύγχρονης γνωσιακής θεωρίας, ενώ προσέγγισε τον ορισμό της μεταφοράς και της μετωνυμίας με έναν καινοτόμο τρόπο, προαναγγέλλοντας τα επιτεύγματα των George Lakoff και Mark Johnson.
Παράλληλα με τη διερεύνηση του περιεχομένου του άρθρου, θα εφαρμοστούν πρακτικές τεχνικές μετάφρασης, προκειμένου οι φοιτητές να αποκτήσουν δεξιότητες ανάλυσης και μεταφοράς επιστημονικών και αφηγηματικών δομών από τη μία γλώσσα στην άλλη.
Για τον λόγο αυτό, η διάλεξη φέρει τον τίτλο «Η μετάφραση ως τεχνική και ως τέχνη», υπογραμμίζοντας τη διττή φύση της μεταφραστικής διαδικασίας: αφενός ως τεχνική δεξιότητα, αφετέρου ως μορφή καλλιτεχνικής και ερμηνευτικής έκφρασης.
2. Πέμπτη, 3 Απριλίου 2025, 11 πμ-12 μμ
“Relational work and interpersonal pragmatics in translation: Key themes and challenges”
Prof. Daria Dayter (Tampere University)
Διοργανώτρια: Επίκ. καθ. Άννα Πιατά
Χώρος Διεξαγωγής: TBA/προς ανακοίνωση
Abstract
What happens to the pragmatics level of language – the meaning of words dependent on their context and the interlocutors’ shared background knowledge – in translation? Translating pragmatics phenomena is not always straightforward. It merits linguistic study to describe the transformations that happen in different modes and participant constellations. In this talk, I will outline the narrow definition of translation, which involves interlingual translation only, and a broader, inclusive definition, that also takes into account semiotic changes such as translation of cooking actions into recipes. I will discuss the six main areas of research interests that such a broader definition of translation brings to the fore in pragmatics of translation, and illustrate them through case studies. Finally, I will present the future directions in the research of pragmatics in translation, and propose some research questions and the types of data that can be used to address these.
3. Πέμπτη, 15 Μαΐου 2025, 11 πμ-12 μμ
“Rethinking resemblance”
Prof. Ryoko Sasamoto (Nara Women's University)
Διοργανώτριες: Καθ. Έλλη Υφαντίδου & Επίκ. καθ. Άννα Πιατά
Χώρος Διεξαγωγής: TBA/προς ανακοίνωση
Abstract
Resemblance is one of the key contributions that relevance theory has made in pragmatics. Unlike other approaches in pragmatics, relevance theory explicitly acknowledges that any representation, artificial or otherwise, can be used in communication by virtue of its resemblance to some other thoughts. This notion has since been applied to various communicative phenomena, including style, translation and discourse markers.
While resemblance can be of anything, previous studies have primarily focused on interpretive resemblance, where two representations resemble each other at the level of thought. However, with an increase in interest in non-verbal communication, research into different types of resemblance, perceptual resemblance in particular, has emerged.
Yet, the notion itself has been used without much scrutiny, and time is ripe for a fuller discussion of what resemblance is, where it is located in our cognition, and how it contributes to communication.
In this talk, I will examine a range of communicative phenomena involving resemblance. I will show the need to rethink resemblance and the potential for future research direction.